دانشجوی همیشگی مدیریت

شما در نقطه‌ای از برنامه تحصیلات تکمیلی‌تان هستند که باید موضوعی برای رساله دکتری یا پایان‌نامه کارشناسی ارشد انتخاب کنید. آری! همه کلاس‌ها… همه پولهایی که صرف کمک درسی‌ها شد… صفحه به صفحه مقالات ژورنال‌ها… در نهایت یک موضوع مورد نیاز برای قاب کردن مدرکتان و چسپاندش روی دیوار پیدا می‌کنید! انرژی دارید. آماده شده‌اید تا پژوهشتان را شروع کنید. زمینه‌هایی در ذهن دارید. حالا موضوع را انتخاب می‌کنید … واقعا آسان است؟ نه همیشه، این چیزی است که من سال گذشته یاد گرفتم.

در اینجا من تعدادی از تجربه‌ها و پیشنهادهایم را در رابطه با انتخاب موضوع پایان‌نامه به اشتراک می‌گذارم. امیدوارم خواندن این متن موجب جرقه زدن برخی علاقه‌ها، رفع برخی سردرگمی‌ها، الهام بخش ایده‌های بزرگ، یا حتی شما را کمک کند تا از اشتباهات وقت تلف کنی که من موجب شدم دور شوید.

اولین و مهمترین، فکر در مورد حوزه رشته‌ای است که به آن واقعا علاقه دارید. پیشنهاد نمی‌کنم موضوعی را انتخاب کنید که تنها در مورد آن چیزهایی شنیدید، چون ممکن است وقتی بیشتر از آن فهمیدید بدانید که مورد علاقه شما نیست. اما جرئت‌تان به شما چه می‌گوید؟ همچنین در نظر داشته باشید که هر تصمیمی که گرفتید باید آن را عملی بسازید. شما یک تیم تحقیقاتی بزرگ با یک حامی مالی قوی ندارید، بنابراین خوب است در انتخاب موضوع واقع بینانه باشید. و همیشه با استاد راهنما و مشاورتان در تماس باشید، تا مطمئن شوید که خارج از محدوده کار نمی‌کنید و وقت با ارزش‌تان را تلف نمی‌سازید. درست میگم، می‌دانم!

برای پیدا کردن و انتخاب موضوع، اینجا چند تا پیشنهاد آورده شده است. (فکر می‌کنم یادداشت برداری در حین انجام پایان‌نامه ایده خوبی است.) به وبسایت سازمانی مرتبط با حوزه مطالعه‌تان -برای مثال رشتۀ مدیریت بازرگانی-بروید. ببینید در این سایت‌ها روی چه چیزی بحث می‌شود، بحث‌های مورد علاقه‌یتان را لیست کنید. نگاهی به لیست بیندازید. کدام یک توجه‌تان را جلب می‌کند؟ کدام یک شما را به خودش درگیر می‌کند؟ در رابطه با کدام یک می‌خواهید بیشتر بدانید؟ این روش ممکن است به شما کمک کند زمینه کلی مورد علاقه‌تان را بفهمید. برای مثال اگر رشته‌تان مدیریت است، با رفتن به وب‌سایت انجمن و مجلات تخصصی مدیریتی و دیگر وبسایت‌ها سازمانی مرتبط ممکن است موضوعی چون مدیریت تولید، یا مسائل بهره‌وری، یا مطالعات چند فرهنگی موضوعی بیابید.

روش دیگری برای فهمیدن زمینه موضوعی‌تان مرور لیست ژورنال‌های مرتبط با رشته‌تان است. برای مثال اگر رشته‌تان مدیریت است، باید لیست ژورنال‌های مدیریت را پیدا کنید. برای این کار می‌توانید در گوگل “management journal list” را جستجو کنید. شدیدا پیشنهاد می‌کنم که چندین لیست را ببینید، چون من تا کنون لیست کاملی را ندیدم. برای مثال برای روانشناسی، ویکی پدیا یک لیستی دارد، انجمن روانشناسی آمریکا هم یک لیستی، دانشگاه ماساچوست هم لیست دیگری از ۵۰ ژورنال دانشگاهی مرتبط با روانشناسی دارد، و همین‌طور موسسه‌های دیگری لیست‌هایی را ارائه دادند. وقتی دارید لیست‌ها را مرور می‌کنید، مانند یک خفاش، ژورنال‌های مورد علاقه‌تان را جایی بنوسید. لزومی ندارد که حتما در یک حوزه موضوعی خاص باشد. حالا نگاهی به لیست ژورنال‌های مورد علاقه‌تان بیندازید، اکنون راحت‌تر می‌توانید حوزه موضوعی مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید.

هنگامی که شما زمینه مورد علاقه‌تان را به حوزه موضوعی خاص برای مثال روانشناسی محدود کردید، نوشته‌های موجود در این زمینه را مرور کنید. بهترین روش برای انجام این کار استفاده از پایگاه داده‌ی آنلاینی است که کتابخانه دانشگاه‌تان فراهم آورده است. اگر این گزینه را ندارید، گوگل اسکالر جایگزینی عالی است. به کلمات و عباراتی که ممکن است با مطالعه شما مرتبط باشد فکر کنید. برای مثال، اگر آسیب‌های روانی را به عنوان حوزه موضوعی‌تان انتخاب کردید عباراتی چون “psychological trauma” یا“resilience” یا“disaster recovery” یا“coping in trauma” یا “trauma counseling,” می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند. همچنین برای یافتن مقاله‌ها و نوشته‌های فارسی در کنار گوگل اسکالر می‌توانید از سایر منابع علمی استفاده کنید.

ممکن است اخیرا ژورنال یا دیگر انتشارات که مرتبط با حوزه موضوعی‌تان است را تهیه کرده باشید. اگر چنین است. آن را باز کنید و فهرست مطالبشان را ببینید. چه چیزی توجه‌تان را جلب می‌کند؟ کدام مقالات اولین چیزی است که شما می‌خواهید بخوانید؟ این می‌تواند برای محدود کردن موضوع کلی‌تان مفید باشد. به خاطر داشته باشید، هر چیزی که انتخاب می‌کنید، حداقل برای یک سال باید آن را بخورید، بنوشید و بپوشید. بنابراین نیاز است که صادقانه ماه‌ها به آن حتی وقتی که احساس می‌کنید انگیزه بسیار کمی دارید، علاقه داشته باشید.

پیشنهاد می‌کنم این نوع جستجوها را انجام بدهید، و روی انتخاب حوزه موضوعی و موضوع‌تان فکر کنید چون واقعا در وقت‌تان صرفه‌جویی می‌شود. زمانی که برای اولین بار شروع به پژوهش برای انجام پایان‌نامه‌ام کردم، موضوع کلی مورد علاقه‌ام -مدیریت چابک- انتخاب کردم، اما روی خاص‌تر کردنش فکر نکردم و موضوع شبیه به آن (مسائل مدیریت چابک در ایران) را انتخاب کردم و دانستم که نمی‌خواهم زمانی که در ابتدای راه پژوهش هستم یک مسئله بیش از حد پیچیده را بررسی کنم. با این حال، زمانی که شروع به خواندن نوشته‌های مروری کردم، کمی خسته شدم- تازه فهمیدم که چه منابع بسیار زیادی را باید مطالعه کنم. گاهی اوقات حتی بهتر از دیگر پژوهشگران و نویسنده‌ها بودم چون من خودم مدیریت خواندم و در ایران هستم، اما آنها فقط مدیریت را در کشور خودشان مطالعه می‌کنند. بعد، موضوعی را انتخاب کردم که کمتر در موردش می‌دانستم، چون مرا علاقه‌مند نگه می‌داشت.

در آخر باز تاکید می‌کنم که روی انتخاب موضوع‌تان فکر کنید، عاقلانه انتخاب کنید و وقت با ارزش‌تان را هدر ندهید و مطمئن شوید که آنچه از شما انتظار می‌رود را درک کنید.